Saturday, May 29, 2010

NGRITJA DHE KOLAPSI I TEKNOLOGJISË DHE LIBERAL DEMOKRACISË!

Njeriu e “krijoi” teknologjinë që t’i shërbejë atij, ndërkaq ajo e tradhtoi, e shndërroi në vegël dhe e bëri rob të saj!

Intensifikimi i inovacioneve tekniko-teknologjike në një të ardhme, mbase edhe jo të largët, lehtë mund të bëhet faktori relevant i revoltimit të masave, të cilat, të frustuara me gjendjen kaotike, të pabarabartë, robotizuar, denatyralizuar e dehumanizuar, përfundimisht do të ngrihen t’i qërojnë hesapet me teknologjinë e robotizuar dhe rrjedhimisht edhe me Liberal-Demokracinë, produkt i së cilës ishte prodhimi i shfrenuar dhe fare i pa seleksionuar.

Ç’lidhje mund të ketë mes Liberal-Demokracisë dhe teknologjisë? - me të drejtë mund të pyesin të gjithë ata që nuk e kanë pasur të njohur ndërlidhjen e mëhershme kazuale të tyre. Ndërkohë antipodi i këtyre njerëzve, me të lexuar titullin e këtij shkrimi mund të ketë ngjarë se e kanë “nuhatur” edhe përmbajtjen e tij.
Megjithatë, padyshim se ekziston një dallim qenësor, i natyrës shkak-pasojë, që manifestohet me ndërrimin e roleve, ku shkaku zë vendin e pasojës dhe anasjelltas!
Ndërsa në shekullin XX, veçanërisht në fillimin e gjysmës së dytë të tij, Liberal-Demokracia me politikat e saj të tregut të lirë ia hapi rrugët më shumë se që duhej kompanive e korporatave tekniko-teknologjike, që të prodhojnë pa reshtur, e pothuajse pa farë kriteri e kontrolli - në të ardhmen domosdoshmërisht do të ketë ndërrim pozicionesh. Këto kompani me prodhimet e zbulimet e tyre enorme që po i plasojnë në treg, do të ndikojnë në mënyrë indirekte të sfidohet dhe përfundimisht të rrënohet sistemi Liberal-Demokrat, që po e mundëson prodhimin e pakontrolluar të kapitalistëve.
Liberal-Demokracia po e mundëson ngritjen e vrazhdë të teknologjisë së robotizuar, ndërkohë kjo e fundit këtij sistemi gradualisht po ia përgatit terrenin e kolapsit.

Për më tepër, nëse vazhdohet me këtë ritëm të zbulimeve teknologjike, përfundimisht bota pothuajse e tëra do të robotizohet, veçanërisht ajo perëndimore dhe si rezultat njeriu, si asnjëherë më parë, do të dehumanizohet, duke i humbur ndjenjat për familjen dhe shoqërinë; Zotin e shpirtin; traditën e kulturën; moralin, nderin, respektin e kështu me radhë, derisa të mos i mbetet asnjë vlerë e vetme. Në një gjendje të tillë, kaotike shoqërore, njerëzit do të zhvishen edhe nga ky solidaritet i pakët që u ka mbetur, i cili do të zëvendësohet me idetë e pikëpamjet multiraciste, egocentriste, diskriminuese, shtypëse dhe, për më keq se kaq, do të mund të fillojnë të manifestohen në praktikë sintagmat e njohura të Hobsit, “Njeriu për njeriun është ujk” dhe “Lufta e të gjithëve kundër të gjithëve”.
Masat do të rebelohen pikërisht për shkak të reduktimit të punëtorëve dhe jetës pa shije, të dehumanizuar.

Në këtë kontekst, vlen të citohet njëri prej pionierëve të Revolucionit Borgjez Francez, mendimtari i shquar i shekullit XVIII - Zhan Zhak Ruso, i cili ishte konsekuent në idetë e tij për kthimin tek natyra dhe kritikën që ia bënte civilizimit.
Zhvillimi i shkencës dhe i artit, për Rusoin, jo që nuk i kontribuoi shoqërisë, por, përkundrazi e përkeqësonte gjendjen ekzistuese të atëhershme. Qytetërimi është johuman, iluzor, i zbrazët dhe i dëmshëm, thoshte Ruso, dhe pikërisht për këtë arsye, mendonte ai, imperativi kryesor për shpëtimin e shoqërisë duhet të jetë kthimi tek natyra, kthim i cili do të çlironte njeriun nga pabarazitë politike, si epërsi që gëzojnë disa individë mbi kurrizin e të tjerëve. Megjithatë, idenë e Rusoit për kthimin tek natyra, nuk duhet ta kuptojmë ashtu siç e keqkuptonte bashkëkohësi i tij Volteri, i cili në letrën që i shkroi Rusoit, ndër të tjera shkruante: “leximi i librit tuaj do të ngjallë te dikush nevojën të ecë me katër këmbë”, mbase as ashtu siç do të mund ta kuptonte edhe vet Rusoi. Me kthimin tek natyra Rusoi nënkuptonte se shoqëria e re qytetare duhet t’i ruajë disa atribute esenciale të gjendjes natyrore. Me këtë aludonte në lirinë natyrore, e cila nuk mund t’i cenohet askujt, përveç në rastin kur njeriu e keqpërdor atë, si kërcënim për lirinë e tjetrit.

Vetëm një Zot e di se ç’do të ndodhë në të vërtetë, por meqë parashikimet nuk janë të ndaluara të bëhen, unë po i jap të drejtën vetes të parashikoj të ardhmen e sistemeve politike, me shpresën se parashikimi im nuk do të realizohet asnjëherë, ndërkaq realizimi i pjesshëm i këtij parashikimi është më mirë të mos ndodhë fare.
Pas këtij kolapsi të teknologjisë dhe Liberal-Demokracisë, mbase mund të vinë në shprehje sisteme totalitare, të cilat askush nuk i dëshiron, por që në një situatë të tillë, një sistem autoritativ, jo autoritar apo totalitar, ndonëse i shoqëruar me ndonjë element të tyre - do të bëhet i domosdoshëm. Apo thënë më saktë, ajo strukturë politiko-shoqërore që do të jetë më e organizuar dhe e cila e realizon një revolucion të tillë, të paparë ndonjëherë në historinë e njerëzimit, do të jetë kandidat potencial për udhëheqjen e atij vendi ku kolapson Teknologjia dhe Liberal-Demokracia.
Qeveritë dhe kompanitë transnacionale do t’i kenë vetëm dy mundësi për dalje nga kriza: ose duhet ta asgjësojnë tërë teknologjinë e robotizuar, si pasojë e të cilës, ekstremisht do të reduktohet numri i punëtorëve në përgjithësi dhe nëpunësve administrativ, ose duhet që t’i ofrojnë shërbime popullit pa punuar fare, në mënyrë që mos të lejojnë që ata të revoltohen ndaj kompanive dhe shtetit Liberal-Demokrat, i cili me indiferencën karshi prodhimit të shfrenuar kapitalist, në mënyrë indirekte e solli sistemin në një gjendje të tillë para kolapsit.
Supozojmë se opsioni i dytë do të aplikohet nga udhëheqësit Liberal Demokrat. Në atë rast përveçse jeta do të bëhej tërësisht monotone, si rezultat i së cilës mund të shfaqet një krizë shpirtërore, pikërisht pse pothuajse çdo gjë është robotizuar përveç shpirtit, edhe ata pak punëtorë që i vënë në funksion makinat, industritë dhe teknologjitë prodhuese robotike do ta rishikojnë statusin e tyre të nëpunësit apo punëdhënësit, të cilët me të drejtë mund të pyesin: “nëse shumica e njerëzve po jetojnë pa punuar, dhe këtë pikërisht si rezultat i punës tonë, pse atëherë duhet të punojmë ne”. Ju paguheni nga kompanitë shumë më shumë - u thotë dikush. Por ç’ju duhet paga me e lartë, kur edhe ata që fare nuk punojnë i kryejnë të gjitha shërbimet e nevojshme, duke mos e përjashtuar edhe luksin në raste të caktuara, dhe këtë krejt si rezultat i punës së të tjerëve. Ndërkohë, egoja, këtyre të fundit, u thotë se ju nuk keni pse të punoni për të tjerët, ashtu siç të tjerët nuk kanë pse të punojnë për ju. Këtë për faktin se në një situatë të tillë, individualizmi dhe egoizmi kanë arritur në stadin më të lartë të mundshëm.

Përfundimisht, Liberal Demokracinë nuk duhet ta kuptojmë ashtu siç janë duke e keqkuptuar vet liberal demokratët, por ta kuptojmë ashtu siç Giovani Sartori, ndonëse jo domosdoshmërisht e kuptonte ashtu siç njëmend duhet të kuptohet, por të paktën e pohonte në librin “Ç’është Demokracia” ashtu siç në praktikë duhet të manifestohet, se: “Liria kërkon kufij, kurse shthurja është një shfrenim që shkatërron lirinë”.


Muhamet Krasniqi,
student i Departamentit
të Sociologjisë - UP

Friday, January 22, 2010

IMPERIALIZMI NËN VELLON E GLOBALIZIMIT!

IMPERIALIZMI NËN VELLON E GLOBALIZIMIT!
(Parahistoria në histori)

Diskriminimi, shfrytëzimi, shtypja, segregacioni dhe luftërat kanë ekzistuar pothuajse gjatë gjithë historisë së dokumentuar të njerëzimit, ndërsa vetëm trajta e tyre ka ndryshuar epokë pas epoke.

Ndërsa sistemi shtypës skllavopronar u zëvendësua nga feudalizmi, këtë të fundit e zëvendësoi kapitalizmi, i cili në qarqe të ndryshme botërore perceptohet si sinonim i imperializmit.
Ndërkaq në epokën e postmodernizmit, rolin të cilin dikur e luanin skllavopronaria, aristokracia, perandoritë, feudalizmi e kolonializmi, sot globalizimi e aplikon në mënyrë të përkryer, “njerëzore”, “humane”.
Katër sferat përmes të cilave zhvillohet globalizimi janë: sfera ekonomike, politike, kulturore dhe ushtarake.

Në botën e globalizuar, që udhëhiqet nga klane të fshehta botërore, mbi shtetet e ashtuquajtura “vendet në zhvillim” - (term që ka hyrë në përdorim kah mesi i shek XX – për të reflektuar pozitivisht tek të shtypurit) shfrytëzimi i resurseve natyrore e njerëzore nuk është i nevojshëm të bëhet ushtarakisht, e duke ushtruar dhunë konkrete, mbase edhe këtë globalistët e aplikojnë aty ku platformat “e buta” ju dështojnë.
Jemi dëshmitar se sot metodat për shfrytëzimin e qenies njerëzore, në krahasim me të kaluarat janë sofistikuar tej mase, gjë që ka ngjallur shqetësime tek popullsia e vendeve jo të industrializuara, ngase disa prej tyre, pikërisht pse pengohen nga “peshqit e mëdhenj” e kanë të vështirë ta bindin masën për dëmet që i sjell globalizimi, krahas disa dobive, ndërsa disa të tjera as që tentojnë ta bindin atë, ngase paraprakisht i janë nënshtruar globalistëve.

Përderisa në botën e globalizuar mund të shfrytëzohesh në mënyrë moderne e tinzare, nuk paraqitet nevoja që të kolonizohesh territorialisht përmes ekspansionit ushtarak. Rolin e ushtrisë sot e ushtron ekonomia, politika, teknologjia, kultura dhe më e rëndësishmja, mediet, të njohura si pushteti i katërt shtetëror, përmes të cilave pushtetarët manipulojnë me opinionin publik.
Siç thoshte njëri prej përfaqësuesve kryesorë të Shkollës së Frankfurtit (Teorisë Kritike) – Herbert Marcuse: “Teknologjia shërben për të krijuar forma të reja, më efektive dhe më të këndshme të kontrollit shoqëror dhe të kohezionit shoqëror”.

Sot shoqëritë kapitaliste perëndimore, përmes globalizimit i shfrytëzojnë vendet joperëndimore në mënyrën më perfide të mundshme. Pothuajse të gjitha resurset na shfrytëzojnë, e pastaj pikërisht përmes shfrytëzimit të tyre, perëndimorët mburren kinse na ndihmojnë. Sa të marrë që janë,... mbase kjo marrëzi atyre ju bën dobi, dhe do ta shprehin deri atëherë kur do të zgjohemi nga kjo amulli.

Imperializmi si faza më e lartë e kapitalizmit u shërben shteteve industriale-kapitaliste për të instaluar ideologji e vlera perëndimore, përmes të cilave ata i arrijnë synimet e tyre ekonomike, politike e kulturore.
Nuk do të gabonim nëse epokën postmoderne të globalizuar, ta perceptonim si sinonim i politikave shtypëse paraprake, të cilat sot vetëm formën e kanë ndryshuar, ndërsa qëllimi i shtypjes, nënshtrimit e sundimit mbi shtetet e varfra mbetet i njëjtë.
Në këtë kontekst, Samyel Huntigton kishte të drejtë kur shkruante se, “Atë që perëndimoret e shohin si integrim global të mirë,... joperëndimorët e denoncojnë si imperializëm perëndimor të pandershëm”.

Ndërsa në epokën para-industriale, mungesa e mjeteve tekniko-teknologjike, urbanizimit dhe industrializimit i detyronte kolonizatorët që pushtimi i territoreve të jetë parakushti kryesor dhe domosdoshmëria qenësore për shtrirjen e autoritetit mbi vendet e kolonizuara, sot në botën e globalizuar rrethanat kanë ndryshuar krejtësisht. Si rrjedhojë, pushtimi i territorit nuk e përbën premisën parësore për arritjen e qëllimeve imperialiste, nënshtruese e shfrytëzuese.
Meqenëse mjetet e kontrollit kanë ndryshuar, rrjedhimisht kanë ndryshuar edhe metodat e shtypjes. Madje këto metoda të reja janë shumë më efikase për shtypjen e popujve, nëse i krahasojmë me ato që ishin para tyre. Tashmë perëndimorët e kanë kuptuar se tjetërsimi i vlerave kombëtare, religjioze e morale duhet bërë gradualisht, me qëllim që nënshtrimi i popujve të jetë latent dhe permanent, për t’u pranuar më vonë si i mirëqenë dhe i natyrshëm.

Jemi të detyruar të pajtohemi me tezën e Marksit, se kapitali i lartë ekonomik, një ditë përfundimisht do ta përmbysë sistemin kapitalist. Simptomat e para fillimisht do të shfaqen në vendet ku kapitali është më lartë, si Amerikë, Kinë, Gjermani e Japoni, për të reflektuar më vonë në dimensionin global në përgjithësi. Aty ku kapitali është më i theksuar pasojat do të jenë më të mëdha, mbase duke u bazuar në krizën ekonomike të viteve ’30-a, të cilën Amerika e tejkalon duke ngadhënjyer, mund të kemi përsëritje të historisë së krizës.

Parahistoria në histori

Na flasin për epokën moderne! Për ç’epokë moderne e kanë fjalën!? Epokë në të cilën janë përfshirë të gjitha vendet e botës apo vetëm ato të industrializuara!?

Nëse modernizimi erdhi si produkt i industrializimit, ky i fundit u mundësua nga kolonizimi dhe eksploatimi i vendeve joperëndimore: Amerikë, Azi e Afrikë, gjë që e
e bëri të mundur modernizimin perëndimor mbi kurrizin e po këtyre vendeve, ndërkaq historia perëndimore na mëson ndryshe.
Ç’histori e shëmtuar na është servuar, të cilën verbërisht dhe fare pa e seleksionuar kemi absorbuar!

Së këndejmi, Akademitë e Shkencave, Universitetet dhe Shkollat për të shënuar, kujtuar e rrëfyer mbi gjendjen e mjeruar të popujve të lashtë, gjithnjë marrim shembuj nga parahistoria e largët, duke harruar se parahistorinë e kemi në historinë tonë. Atë e gjejmë në Afrikë, vende të Azisë e Amerikës Latine dhe në disa pjesë të Ballkanit.
Duke qenë se një pjesë e madhe e botës është duke jetuar sikurse në parahistori, dhe atë si pasojë e politikave shtypëse të perëndimorëve dhe atyre të korruptuara e të shantazhuara vendore, ne për të përshkruar mjerimin dhe vuajtjet e njerëzve, nuk kemi nevojë të marrim shembuj nga historia e kaluar, por nga e tashmja parahistorike.

Në kohën kur njerëzit vdesin urie, Amerika shtet që në nivel botëror shënon rreth 6% të popullsisë, ka të përqendruar 50% të pasurisë botërore. Ndërkaq për vitin 2010 kongresi amerikan ka miratuar buxhetin ushtarak të ShBA-së që kap një shifrën marramendëse, prej 636 miliardë dollarësh. Shteti amerikan posedon 10.000 bomba atomike, të cilat i përdor si kërcënim për shtetet konkurrente, ndërsa në anën tjetër është mbështjellur me petkun e humanitetit dhe bamirësisë.
S’do mend se këto statistika janë tejet disproporcionale dhe shqetësuese për të ardhmen e shoqërisë bashkëkohore, të cilat një ditë do ta kërcënojnë seriozisht paqen botërore.

Gjithë ketë që e thamë deri më tani, komunistët s’do mend se e shohin si pretekst për ta paraqitur alternativën e tyre si të vetmen të mundshme për të dalë nga kriza e kapitalizmit global. Por ja që logjika për ta kthyer sistemin socialist - komunist, me pretekstin se kapitalizmin e ka kapluar kriza globale, përveçse është një ëndërr e parealizueshme, vetëm përpjekjet për ta praktikuar atë, siç na dëshmon përvoja e hidhur, mund të qojnë në diktatura të ashpra me pasoja fatale për shoqëritë. Prandaj nga këto ide infantile, le të rrinë të qetë kapitalistët, sepse komunizmi nuk do të rikthehet kurrë, ngaqë asnjëherë nuk u ndërtua, dhe meqë nuk u ndërtua asnjëherë nuk do të rrënohet.

Megjithatë, këto parashikime, vlerësime e konstatime, sigurisht se nuk shkojnë në favor të asnjërit prej këtyre dy sistemeve, por të një sistemi të tretë, mes tyre, i cili përpiqet t’i shmang dhe eliminoj dobësitë e kapitalizmit - (tezës) dhe komunizmit – (antitezës) mbi të cilin do të ngriheshin virtytet e pastra morale dhe profesionale, të cilat domosdo kushtëzojnë prodhimin e sintezës.


Kontakti: http://www.muhametkrasniqi.blogspot.com/

Muhamet Krasniqi, student i Departamentit të Sociologjisë – UP